NAJLEPSZE METODYKI I STANDARDY ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI I USŁUGAMI W IT

Metodyki i standardy zarządzania projektami i usługami w IT niezbędnym elementem sukcesu.

O olbrzymim znaczeniu IT dla całej współczesnej gospodarki i wszystkich pozostałych branż oraz gałęzi biznesu nie trzeba przekonywać nikogo. Wszyscy doskonale wiemy, że sprawne technologie informatyczne są potrzebne w bardzo wielu dziedzinach życia, a ich dostarczanie wymaga nie tylko kwalifikacji czysto technicznych, ale również przemyślanych sposobów organizacji pracy, które porządkują podejmowane działania, zapewniają przejrzystość i zwiększają efektywność. Sposoby te nazywamy metodykami i standardami. Na rynku od lat funkcjonuje wiele metodyk i standardów możliwych do zaaplikowania w różnych organizacjach i kontekstach, zarówno przy przedsięwzięciach prowadzonych w trybie projektowym jak i w zarządzaniu usługami IT jako takim (ITSM). Niniejszy tekst ma za zadanie pokrótce przybliżyć czytelnikom najlepsze i najpopularniejsze metodyki i standardy zarządzania projektami i usługami IT, których stosowanie zapewnia korzyści dla organizacji i biznesowe powodzenie. Rozpocznijmy zatem nasz przegląd od kilku słów na temat PRINCE2wiodącego podejścia z zakresu klasycznych metodyk zarządzania projektami.

 

  1. PRINCE2 (Projects In Controlled Environments) to standard wywodzący się z brytyjskiej administracji rządowej i akredytowany przez publiczną jednostkę APMG. Metodykę tę zalicza się do tzw. podejść klasycznych, nazywanych też tradycyjnymi bądź kaskadowymi – tak jak w innych standardach z tej grupy, projekty zarządzane zgodnie z PRINCE2 posiadają określony czas trwania, z góry zdefiniowane cele, jasno określony podział obowiązków, przebiegają według zaplanowanych etapów i z reguły są duże oraz rozbudowane. PRINCE2 wyróżnia cztery kluczowe elementy, które decydują o powodzeniu każdego projektu – pryncypia, tematy, procesy i środowisko projektu. Metodyka kładzie duży nacisk na sporządzanie dokumentacji oraz przyznaje duże znaczenie kierującemu projektem Komitetowi Sterującemu. Certyfikacja w PRINCE2 składa się z dwóch poziomów – certyfikat Foundation oznacza opanowanie podstaw teoretycznych standardu, natomiast Practitioner wiąże się z wyższymi i bardziej specjalistycznymi kompetencjami w zakresie tej metodyki.

 

  1. Swoistym przeciwieństwem PRINCE2 jest Agile Project Management (Agile PM ®). To metodyka zwinna, a więc pozwalająca na dużo więcej elastyczności, eksperymentów i zmian niż podejścia tradycyjne. Dobrze nadaje się do niewielkich projektów, w których na początku nie zna się celów i zakresu prowadzonych działań, a zespoły cieszą się większą autonomią. Standard Agile PM ® powstał na bazie starszej metodyki DSDM i, podobnie jak PRINCE2, jest akredytowany przez brytyjską jednostkę rządową APMG. W Agile PM ® wyróżnia się osiem pryncypiów – są to koncentracja na potrzebie biznesowej, dostarczanie rozwiązań na czas, stała współpraca z klientem, wysoka jakość tworzonego produktu, przyrostowa budowa od solidnych podstaw, rozwój przez iteracje, ciągła i jasna komunikacja w zespole oraz demonstrowanie kontroli nad całością projektu. Obowiązujące poziomy certyfikacji to także Foundation i Practitioner. W pewnych wariantach zwinną metodykę Agile PM ® można łączyć z podejściami klasycznymi – np. zwinnie zarządzając poszczególnymi etapami projektu, który w całości przebiega zgodnie z którymś ze standardów tradycyjnych.

 

  1. Scrum to metodyka bazująca na zwinnych zasadach Agile. Określa iteracyjne i przyrostowe ramy postępowania, skupiając się na dostarczaniu produktu w niewielkich etapach, które nazywają się sprintami i trwają nie dłużej niż jeden miesiąc. Wskazuje trzy filary projektu – filar przejrzystości, filar adaptacji i filar inspekcji. Role zdefiniowane przez Scrum to pracujący nad produktem zespół deweloperski, Product Owner (klient, który skupia się na biznesowych aspektach projektu) oraz wspierający działania zespołu, monitorujący jego wysiłki i dbający o przestrzeganie „scrumowych” zasad Scrum Master. Zalecenia formułowane przez Scrum są bardzo ogólne, nie odnoszą się do organizacji jako takiej i zachowują uniwersalny charakter co umożliwia stosowanie tego podejścia przy bardzo różnych projektach; można uznać Scrum za zbiór dobrych praktyk, które wskazują zasadniczy kierunek nie definiując jednak dokładnie treści.

 

 

  1. ITIL (Information Technology Infrastructure Library) to opracowany w Wielkiej Brytanii i poważany na całym świecie zbiór dobrych praktyk i kodeks postępowania dla działów IT, który można z powodzeniem wdrażać zarówno w wielkich korporacjach jak i niewielkich przedsiębiorstwach. ITIL tworzy mapę procesów, pojęć i definicji, które pomagają lepiej zrozumieć wyzwania związane z zarządzaniem usługami IT i odnieść je do szerszego kontekstu całej organizacji. Wyróżnione i opisane procesy umożliwiają optymalizację i redukcję kosztów, standaryzację i zwiększenie przewidywalności, usprawnienie komunikacji oraz ciągłe doskonalenie świadczonych usług. Dwie podstawowe grupy procesów w ITIL to Service Support oraz Service Delivery – pierwsze koncentrują się na zapewnieniu dostępności i wydajności systemów informatycznych dla użytkowników, drugie z kolei dotyczą długofalowego planowania dostarczania usług IT. Od pojawienia się na rynku na przełomie lat 80 i 90 XX wieku, cały czas wydawane są kolejne aktualizacje ITIL – do tej pory ukazało się około 40 tomów książkowych, w których skodyfikowano zalecane praktyki.

 

  1. COBIT (Control Objectives for Information and related Technology) to opracowany przez międzynarodowe stowarzyszenie ISACA standard zarządzania i utrzymywania ładu w IT, wykorzystywany szczególnie przez audytorów. COBIT przywiązuje dużą wagę do utrzymania ryzyka na akceptowalnym poziomie przy zgodności z obowiązującymi regulacjami i zobowiązaniami. Wyróżnia ramy organizacyjne, opis toczących się procesów, cele kontroli, wytyczne zarządzania i modele dojrzałości. COBIT służy przede wszystkim nie do zajmowania się samą technologią i infrastrukturą, ale oceną obszaru IT w kontekście celów biznesowych organizacji i jego użyteczności z takiego punktu widzenia. Pozwala łączyć cele biznesowe z celami IT, dostarcza środki do pomiaru tych celów oraz pomaga określić obowiązki, które muszą zostać spełnione – jak widać, chodzi tu głównie o kontrolę, a nie o wykonanie, na którym koncentruje się wspomniany wcześniej ITIL. Najnowsza edycja COBIT to COBIT 5, wydana w 2019 roku.

 

  1. Dwa pozornie oddalone od siebie obszary funkcjonowania IT, rozwój i operacje, mogą czy nawet powinny zostać ze sobą połączone z korzyścią dla obu i całej organizacji – taki właśnie cel przyświeca metodyce DevOps (Development and Operations). Jej początki to zorganizowana w 2009 r. konferencja w Gandawie, na której zaproponowano nowe podejście do zarządzania usługami IT. Metodyka ta kładzie nacisk na bliską komunikację, współpracę i integrację między deweloperami, a specjalistami od eksploatacji; umożliwia to oszczędności, skraca czas wdrażania zmian i prowadzi do większej innowacyjności. Zgodnie z założeniami Agile, DevOps wprowadza także iteracyjny model pracy. Procesy są automatyzowane dzięki czemu zyskuje się kolejne oszczędności czasu i energii. Na polskim rynku DevOps nie jest jeszcze tak rozwinięty jak na zachodzie, jego popularność jednak stopniowo wzrasta, a wraz z nią zapotrzebowanie na wykwalifikowanych w tym standardzie specjalistów; można spodziewać się tutaj tendencji rosnącej.

 

  1. VeriSM to podejście do zarządzania usługami w organizacji, które wszystkie wchodzące w jej skład jednostki i działy wpisuje w schemat relacji klient – dostawca; metodyka ta wychodzi z założenia, że współcześnie właściwie każda interakcja biznesowa przybiera postać usługi. Celem jest zapewnienie jak najwyższej wartości dla klienta – konsumenta. VeriSM oferuje użytkownikom jedno, uniwersalne środowisko, w ramach którego można korzystać także z innych metodyk, takich jak LEAN czy DevOps, swobodnie łącząc je ze sobą zgodnie z własnymi potrzebami. Opisywana metodyka powstała w ramach międzynarodowej organizacji IFDC, która zajmuje się promowaniem nowoczesnych technologii i sposobów zarządzania; jest młoda ponieważ ukazała się dopiero w 2017 roku i cały czas się rozwija. Certyfikacja jest oferowana przez APMG oraz niezależny instytut certyfikacyjny EXIN. VeriSM to standard wychodzący naprzeciw wyzwaniom związanymi z tzw. cyfrową transformacją i dynamicznymi przemianami, które mają miejsce we współczesnym biznesie – dlatego też warto dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat.

 

  1. Lean Manufacturing czyli szczupłe zarządzanie to nazwa koncepcji zarządzania, która jest nastawiona na eliminację marnotrawstwa definiowanego jaka praca, która nie wnosi żadnej wartości do produktu lub usługi. Lean IT to metodyka będąca zaadaptowaniem tych zasad do branży informatycznej. Tak jak wytwarzane przemysłowo produkty posiadają pewną wartość, mają ją również wytwarzane przez działy IT usługi biznesowe. Główne zidentyfikowane w Lean IT rodzaje marnotrawstwa, których należy się pozbyć ponieważ ich obecność prowadzi do słabej obsługi klienta i słabszej wydajności, to Wady, Nadprodukcja, Oczekiwanie, Procesy niedodające wartości, Transport, Zapasy w nadmiarze, Ruch w nadmiarze i niewykorzystana Wiedza Pracowników. Wyróżnione strumienie wartości dzielą się na usługi biznesowe (podstawowe strumienie wartości) i usługi IT (drugorzędne strumienie wartości) gdzie te drugie pełnią służebną rolę wobec pierwszych i to do nich musi się odnosić eliminacja marnotrawstwa. Podobnie jak Lean Manufacturing, również Lean IT zawiera metodykę mapowania strumienia wartości, które przedstawia i analizuje usługi w formie diagramów.

Zakończenie.

Jak widać, zarządzanie projektami i usługami IT może przebiegać na wiele różnych sposobów, a zespoły oraz menedżerowie posiadają sporą swobodę w doborze odpowiednich metodyk, praktyk i technik w swojej pracy. Mnogość dostępnych standardów (które z konieczności zostały tutaj opisane skrótowo i niewyczerpująco) umożliwia dostosowanie ich do specyfiki własnej działalności i pojawiających się w niej wymogów. Tak jak było już powiedziane, poszczególne podejścia mogą być również ze sobą twórczo łączone – każda jednak z tych decyzji wymaga odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, które umożliwiają trafne rozeznanie w skomplikowanej materii z pogranicza zagadnień IT i biznesu. Metodykom i standardom zarządzania projektami i usługami IT warto zatem poświęcić należytą uwagę.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here